Het overlijden van een kind

Er zijn dingen, die alleen het oppervlak beroeren
daaronder blijft de ziel gelijk en blinkt
zoals een vijver waarop blaadren varen
of als een kinderoog onder verwaaide haren
men zingt en luistert hoe het klinkt.

Maar er zijn soorten van verdriet
die iets veranderen aan het lied
men wordt bespannen met heel andere snaren
en wie het niet ervoer, die weet het niet.

O kindje met je zachte witte vingren
en met de blauwe aadren aan je kleine slaap
die zich als heilige rivieren slingren
slaap mijn kindje, slaap.
M. Vasalis

Een jong meisje is overleden. De afscheidsbijeenkomst is in de gymzaal van haar school. De foto's worden geprojecteerd op een laken dat provisorisch is vastgeknoopt aan de ringen. Op de bok liggen de condoleanceregisters. Heel veel kinderen zijn, samen met hun ouders, aanwezig. Karin legt aan het begin van de bijeenkomst uit wat een uitvaartbegeleider is en doet.

Kinderen snappen best dat er bij zo iets ergs extra gezorgd moet worden voor de ouders, de broertjes en zusjes en de opa's en oma's.
Tussendoor zit  Karin aan de zijkant van de zaal op een gymbank. Steeds meer kinderen schuiven stilletjes naast haar.

Er wordt een brief aan het meisje voorgelezen, er worden liedjes gedraaid, klasgenootjes spreken een persoonlijk woordje en leggen het postuum behaalde letterdiploma op haar kist.
Het is voelbaar dat deze bijeenkomst kinderen op een goede manier laat ervaren wat afscheid is. Onbevangen treden zij deze (nieuwe) situatie tegemoet. Kinderen staan veel meer open voor de dingen zoals ze zijn. Ze hebben gelukkig nog geen vastgeroeste ideeën over hoe het hoort te gaan. Dus bij een aanstekelijk liedje wordt er gewoon gedanst en meegezongen.

Wanneer de roze kist met het meisje in de auto van Karin wordt gezet, breken veel ouders. "Niet huilen mama!", hoor ik overal kinderen zeggen. Kinderen spannen zich altijd in voor het welbevinden van hun ouders. Meestal is het zo dat ouders, bij diepe emoties, hun kind beschermen. Nu is het echter andersom.

Wij, ouders zijn zó bang voor het overlijden van onze kinderen. Het is een nachtmerrie waarvan we allemaal hopen dat deze nooit zal plaatsvinden. Het tegennatuurlijke van het overleven van één van je kinderen, de toekomst die volkomen vertroebeld raakt en het verlies dat het hart doet breken; de gedachte alleen al doet ons huiveren. Het gaat ons voorstellingsvermogen te boven hoe wij hiermee om zouden moeten gaan.
Kinderen daarentegen, lijken een groter vertrouwen  in het onvergankelijke  te hebben en een dieper contact ermee. De dood lijkt voor hen niet zo'n probleem te vormen. Stervende kinderen hebben vooral problemen met de pijn die zij hun ouders denken te bezorgen.

En toch gebeurt het, overkomt het ouders. Kinderen overlijden. Er is geen gebruiksaanwijzing voor het omgaan met het verlies van een kind. Veel ouders vinden toch de kracht om door te gaan, ondanks het diep beleefde gemis van hun kind en ondanks emoties als verdriet, woede en pijn. Het gemis slijt nooit, wel kan de intensiteit minder worden na een lange, lange weg.

De werkelijke verzachting kan alleen van binnenuit komen. Daar kan niemand bij helpen.