Ruim denken

Ruimdenkend? Ja, was ik dat maar! De krapte zit echter voornamelijk in mijn gedachtewereld, een doolhof vol ondoorgrondelijke wegen die bij betreding piepen en knarsen.
Los zou ik willen zijn maar ik ben vooral goed in vasthouden. Open zou ik willen zijn maar ik smijt het liefste als eerste de deur dicht. En als ik gepolijste levens voorbij zie komen (op bijvoorbeeld Facebook) voel ik juist de dofheid achter mijn eigen glans.

Het is niet anders. Ik leer steeds beter om het geheel te waarderen: met pieken, dalen en al. In plaats van het onrustig geslinger tussen de uitersten houd ik stoïcijns het midden aan.
Dat geeft soms bijzondere invalshoeken. 

Mede door de overgang en allerlei voorbijkomende energieën slaap ik bedroevend slecht. Kruip ik nog kouwelijk in bed, de dekens goed om mij heen gedrapeerd, slaat het vuur kort daarna uit mijn lijf. Meegevoerd door het perpetuum mobile van koude en hitte probeer ik het dagbewustzijn te verlaten maar de overeenkomstige ijskoude en vurige gedachten zijn ook niet slaapbevorderend.

Vorige week kreeg ik een ingeving tijdens een gesprek met een lotgenote. "Kijk eens niet per nacht naar het aantal uren slaap, maar neem de gehele week als maatstaf. Hoeveel uur slaap je gemiddeld  per week?", opperde ik.
Tijdens het uitspreken van de vraag voelde ik mijn verstand al afhaken...
Deze ommezwaai bood ons (kortstondige) vreugde. Wat een verfrissende kijk! Want uitgaande van het geheel lijken de delen ondergeschikt. Een nacht beroerd slapen is in het zicht van de weekbalans een futiliteit. De bevindingen van de lotgenote moet ik nog horen. Zelf heb ik twee abominabele nachten achter de rug. Doch, ik jeremieer niet over de (slaap)gebrekkige delen. Ik richt mij op het geheel.

Een jeugdvriendinnetje van mijn zoon maakt furore. Simone van Saarloos denkt en schrijft origineel. Ze vertolkt een nieuw feminisme en stelt In een artikel: "Emancipatie bestaat niet alleen uit het leven naar een bestaande norm, maar vooral uit de durf tot anders-denken. De vraag of de Nederlandse vrouw zich moet aanpassen aan de eis van fulltime werken, is niet per se handig nu de werkloosheid zo groeit. Misschien willen we wel naar een economie waarin de meesten parttime werken. Dan is iedereen financieel even (on)afhankelijk, hoeft niemand zich schuldig te voelen jegens kinderen of overheid, is Jet Bussemaker blij én hebben we meer tijd voor handen voor de verzorging van onze ouders - staatssecretaris Martin van Rijn ook blij."
Met haar opmerking over (on)afhankelijk zijn schuift Simone de eenheid onder onze afbrokkelende realiteit. Want inderdaad, we zijn allemaal met elkaar verbonden, onafhankelijk of niet. En als iedereen halftijds werkt is er weer tijd voor zin die niet werkgerelateerd is. Dat zou het regime van arbeidsethos eindelijk eens doen ontspannen, evenals de opgelegde maatstaf van economische (lees: aarde-ondermijnende) groei.

De eerder genoemde zoon noemt zichzelf graag een 'Gesamtkunstwerk' en zo leeft hij ook. Hij focust zich op het geheel en laat alle delen in hun waarde. Hij vertelt mij hoe hij in Wenen naar de opera 'Tristan en Isolde' van Richard Wagner (bedenker van de term 'Gesamtkunstwerk') is gegaan. De zitplaatsen zijn veel  te duur dus moet het een staanplaats worden. Die kosten slechts vier eurootjes. Maar dat wil iedereen natuurlijk! Dus hoe kom je überhaupt binnen? Navraag bij de 'locals' levert de volgende tactiek op: je zet 's ochtends een plastic tasje met je naam in de wachtrij voor het loket. Urenlang ga je dat vervolgens met enige regelmaat in de gaten houden. Al gauw blijkt dat niemand het tasje wegzet of verwijdert. Over en weer worden er zelfs afspraken gemaakt tussen de tassenhouders om op elkaars plek te letten. Daarop volgt de beloning: vijf uur stáán en genieten van de opera. Bij de apotheose van de opera barst het vier-euro-publiek, gebroken na de ontberingen van de gehele dag, in snikken uit. Een rijke dag levert dit op met ruimte voor alle elementen. 

Als er dan toch gedacht moet worden; dan is ruimer denken voor mij het meest passende antwoord op onze benarde werkelijkheid. En het is een uitdaging! Het is een uitdaging om het geheel te voelen en de verbondenheid met anderen aan te gaan terwijl eigenbelang lonkt. 
De jeugd van tegenwoordig loopt hierin bewonderenswaardig voorop. De generatiekloof is een leerzame.

Loslaten

Sub Finem

En nu alleen
Het lichaam los te laten -
De liefste en de kinderen te laten gaan
Alleen nog maar het sterke licht
Het rode, zuivere van de late zon
Te zien, te volgen – en de eigen weg te gaan.
Het werd, het was, het is gedaan.

M. Vasalis heeft het zo prachtig verwoord.
Maar loslaten in het leven is geen koud kunstje. Je houvast verliezen heeft een enorme impact. Want vaak ben je bang om de greep kwijt te raken en wil je er alles aan doen om de controle te behouden. 

Onze jongste zoon van 19 jaar woont nu een jaar  als student op kamers. Hij is wars van enige structuur terwijl hij dat, in mijn beleving, zo hard nodig heeft. Nu is zijn eerste jaar opgegaan aan... ja, aan wat eigenlijk? Niet aan regelmatig studeren! Het hele jaar heb ik hem goedschiks én kwaadschiks gepoogd te bewegen tot regelmaat. Ik stak hem een hart onder de riem als hij thuis was in het weekend en (Whats)Appte er doordeweeks lustig op los met adviezen, bemoedigingen en nog veel meer dwingende adviezen totdat ik er zelf helemaal beroerd van werd. Plus dat dit tevens prachtige communicatiemiddel aangeeft wanneer iemand voor het laatst 's nachts op zijn mobieltje kijkt (bedtijd!) en ook een tingeltangeltje laat horen aan de moeder wanneer het kind in diezelfde nacht een vraagje heeft over het een of ander. 

Pavlov zou trots op mij zijn. Want luidt de bel, dan kwijl ik nog net niet maar de reactie is een volkomen alerte! Recht overeind in bed zittende, leesbril zoekende en gemor van echtgenoot negerende antwoord ik het kind leuk en hartelijk. 

Deze week heb ik besloten hem te laten gaan want onze samenwerking is een wurgcontract gebleken. Hij moet volwassen worden! En ik moet niet alle kastanjes voor hem uit het vuur willen halen.

De wil is er. Nu nog het celgeheugen wissen. En dat valt bepaald niet mee. Het kleeft, het wringt, het duwt, het trekt. Stiekem kijk ik hoe laat hij naar bed is gegaan. Daarna moet ik weer een hoop controledrang weg puffen. Zijn bevalling was een stuk simpeler.

Vannacht droomde ik dat ik een laatste verzorging bij een overledene zou gaan doen. Terwijl ik wat spullen klaarzette, meende ik vanuit mijn ooghoeken wat beweging te zien. De overledene kwam weer tot leven! Uiteindelijk zei de vrouw bijna verontschuldigend: "ik heb echt mijn best gedaan om over te gaan."  

Ik nam het haar niet kwalijk want ik begreep haar. 

Zij vertelde mij  in feite hoe loslaten voor mij in elkaar steekt. Want ik zal aan het eind van mijn leven zeggen:  "Ik heb echt mijn best gedaan om je los te laten, maar mijn moederhart kon dat wezenlijk niet."

In de overgave kan ik nog een hoop leren maar in de liefde blijf ik mijzelve.